اهمیت تور اروپایی علی باقری در آستانه مذاکرات وین چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان چهارشنبه نوزدهم آبان ماه در اولین ایستگاه تور اروپایی خود با فیلیپ ارورا مدیرکل سیاسی وزیر امور خارجه فرانسه در محل وزارت امور خارجه فرانسه پشت در‌های بسته برگزار شد.

این سفر در حالی انجام می‌شود که در فاصله ۱۶ روز تا آغاز دوباره مذاکرات در وین قرار داریم، هفتمین دور مذاکرات احیاء برجام قرار است بعد از شش ماه آغاز شود و ایران و ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) قرار است هشتم آذر ماه در وین دیدار و به گفتگو بنشینند؛ باقری در ایستگاه اول این تور در پاریس به صراحت تاکید کرد که چیزی به عنوان مذاکرات هسته‌ای نداریم و قرار نیست ایران با طرف‌های مقابل در باره برجام که قبلا توافق شده گفتگو کند، مذاکرات برجام پایان یافته و آن چه امروز بر سر آن گفتگو می‌شود، چگونگی رفع تحریم هاست.

معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بعد از دیدار با مدیرکل سیاسی وزارت خارجه فرانسه، خواستار ایفای نقش مستقل‌تر پاریس در مذاکرات برجامی شد. علی باقری در توضیح دیدارش با مدیرکل سیاسی وزارت خارجه فرانسه گفت که اگرچه رویکرد‌های روسیه یا چین به موضع ما نزدیک‌تر است، اما از لحظه دیدارم (با ارورا) تصور می‌کنم که فرانسه می‌خواهد نقش جدی‌تری در این مذاکرات ایفا کند و اگر فرانسه از این پس موضع مستقل‌تری نشان دهد، موقعیت خود را به عنوان یک کشور مذاکره کننده تقویت خواهد کرد.

معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان چهارشنبه با مقامات سیاسی وزارت امور خارجه آلمان در وزارت امور خارجه این کشور، دیدار و گفتگو کرد، همچنین باقری در ادامه سفرش به اروپا، بامداد پنجشنبه بیستم آبان ماه به وقت تهران در راس هیئتی دیپلماتیک برای دیدار و گفتگو با مقام‌های انگلیس وارد لندن شد و با همتای انگلیسی خود و چند تن دیگر از مقامات وزارت امور خارجه انگلیس درباره مسائل دو جانبه و منطقه‌ای گفتگو کرد. در روز جمعه بیست و یکم آبان ماه در راس هیئتی برای گفتگو با همتای اسپانیایی خود وارد مادرید شد.

پیش از این هم در هفدهم آبان ماه سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان گفت که علی باقری عازم چند کشور اروپایی است و در همین چارچوب به پایتخت کشور‌های فرانسه، آلمان و انگلیس و چند کشور اروپایی دیگر از جمله اسپانیا سفر می‌کنند. این سفر در مقام معاون سیاسی وزیر خارجه انجام می‌شود و وی در طول این سفر در ارتباط با موضوعات دوجانبه و دیگر موضوعات مورد علاقه بین ایران و طرفین رایزنی و گفتگو خواهند کرد، البته، چون ایشان مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هستند قطعا در جریان این سفر‌ها در خصوص گفتگو‌های پیش رو نیز رایزنی و گفتگو خواهند داشت.

رایزنی با دیپلمات‌های اروپایی در آستانه نشست برجام

‏علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از سفر به پاریس، برلین، لندن و مادرید در توئیتی نوشت: در جریان سفر به فرانسه، آلمان، انگلیس و اسپانیا گفتگو‌های جدی و سازنده‌ای در مورد موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله مذاکرات پیش رو داشتم. همچنین با چندین رسانه مصاحبه کردم. لغو موثر تحریم‌های غیرقانونی و اهمیت تضمین به عدم تکرار مورد تاکید قرار گرفت. باقری امروز در محل سفارت ایران در مادرید با انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجامدیدار و درباره دور آتی مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ در وین به گفتگو پرداخت. باقری و مورا پنجم آبان ماه در بروکسل و ۲۲ مهر ماه نیز در تهران دیدار و گفتگو کرده بودند.

مذاکرات ایران و کشور‌های مشارکت کننده در برجام برای احیای این توافق در شش دور در دولت روحانی برگزار شده، اما پس از آن به دلیل نزدیکی به انتخابات و تغییر دولت در ایران متوقف شد تا اینکه اخیرا برای ازسرگیری این مذاکرات در ۸ آذرماه توافق شده است. علی باقری، اما تاریخ مذکور را تاریخ «آغاز» مذاکرات اعلام کرد نه «از سرگیری» آن. او همچنین مذاکرات مذکور را مذاکرات «رفع تحریم ها» نامید نه مذاکرات «احیای برجام» به نظر می‌رسد دولت سیزدهم قصد دارد توافق نه بر روی آنچه دولت روحانی رقم زده که از مسیری متفاوت آن را ایجاد کند و به نظر می‌رسد نتیجه بیشتر از هر چیزی برای اقتصاد و مردم ایران مهم است.

اهداف تور اروپایی باقری دو هفته مانده به مذاکرات

حنیف غفاری کارشناس مسائل بین الملل، معتقد است که برگزاری دیدار‌های معاون وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات اروپایی آن هم در آستانه برگزاری دور جدید نقطه آشکار ساز دیپلماسی وزارت خارجه است که قبل از برگزاری یک دیدار و مذاکره تعیین کننده پیش مولفه‌ها و پیش زمینه‌های آن مذاکره چیده و تعریف شود. در همین راستا شاهد هستیم که آقای باقری با مقامات اروپایی دیدار داشتند.

وی همچنین گفت که یکی از اهداف‌های دیدار باقری با مقامات اروپایی تبیین خطوط کلی و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران و موضع کشورمان در قبال احیای برجام است، به گونه‌ای که تروئیکای اروپایی به نمایندگی از اتحادیه اروپا پشت میز مذاکره می‌نشینند با این خطوط قرمز و مولفه‌هایی که توسط ایران نسبت به آن‌ها تاکید می‌شود از ابتدا آشنا و در ذهن آن‌ها نهادینه شده باشد. اتحادیه اروپا سعی می‌کند خود را با صرفا به یک بازیگر واسطه بین ایران و آمریکا تبدیل کند، لذا باید قبل از مذاکرات در جریان قرار می‌گرفت که نقش و جایگاه اصلی آن در مذاکرات چیست و باید به عنوان طرف متعهد در مذاکرات شرکت کند نه به عنوان بازیگر واسطه گر.

کارشناس مسائل بین الملل گفت: یکی از موضوعات مهمی که مورد توجه دولت ما قرار گرفته بحث ارائه تضمین از سوی آمریکاست، ایران به صورت کامل تجربه خروج و اعمال فشار غرب را دارد، بنابراین باید با تاکید بر همین موارد مصادیق و خطوط قرمز و بدون نشان دادن انعطافی در این خصوص، مذاکرات را به شکل تاکتیکی اجرا کند نه به صورت ماهوی و استراتژیک.

رحیم بایزیدی دیگر کارشناس مسائل بین الملل هم، می‌گوید که برگشت پذیری تحریم‌ها بسیار راحت‌تر از برگشت پذیری فعالیت‌های هسته‌ای است، یعنی حتی اگر بعد از خروج احتمالی آمریکا در دولت آینده این کشور به راحتی می‌تواند تحریم‌ها را علیه ایران ظرف مدت زمان کوتاهی و کمتر از چند ماه برگرداند، اما ایران نمی‌تواند برنامه هسته‌ای خود را به این سرعت احیاء کند.

کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد: ایران نمی‌تواند برنامه هسته‌ای خود را به این سرعت احیاء کند، لذا برای ایران بسیار حیاتی و کلیدی است که به مطالبات مشروع خود دست پیدا کند تا دولت آمریکا تضمین دهد که از این توافق مجددا خارج نشود، هرچند که ساختار سیاسی آمریکا به نحوی است که شاید نتواند چنین تعهدی دهد، اما دولت کشورمان تلاش دارد که یا مطالبه گری تضمینی از غرب بگیرد؛ کلیت مسیر سفر معاون وزیر خارجه ایران به اروپا هم با هدف این است که آمریکا و غرب مطالبات ایران بپذیرند.

مذاکرات متکی بر اقتصاد یا اقتصاد متکی بر مذاکرات؟

نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین الملل، معتقد است که در واقع با موضوعات زیاد و حساسی مواجه هستیم که مذاکرات را اصولا پیچیده می‌کند، برای حل این مسائل علاوه بر اراده سیاسی و حسن نیت یکسری پیش شرط‌هایی هم لازم است. از این رو است که معاون وزیر خارجه با سفر به فرانسه، انگلیس و آلمان در حال رایزنی با طرف‌های اروپایی است، زیرا فرآیند پیش رو سخت بوده و هنوز اراده و حسن نیت در طرف‌های مقابل دیده نمی‌شود.

وی در ادامه با اشاره به این که تحریم‌ها در سه دسته قرار می‌گیرند؛ تحریم‌های اروپا، آمریکا و سازمان ملل گفت: در ارتباط با موضوع هسته‌ای و بر اساس برجام بسیاری از تحریم‌ها لغو یا تعلیق شدند، اما با خروج آمریکا اکنون با مشکل مواجه هستند که به این معنی است که خود این کشور‌ها تحریم‌ها را علیه ایران اعمال می‌کنند، لذا با خروج ترامپ از برجام وضعیت تحریم‌ها با مشکل رو به رو شد که باید در روند فعلی لغو شوند، زیرا در برجام آمده که بعد از امضای برجام باید کشور‌ها در جهت رفع موانع همکاری‌های ایران با جهان خارج تلاش کنند.

کارشناسان معتقدند انجام مذاکرات برجامی تنها در صورتی موثر است که طرف‌های غربی تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران را به طور کامل لغو کنند. اما در این میان معتقدند که نباید این مذاکرات را به مسائلی همچون معیشیت و وضعیت اقتصاد داخلی کشور گره زد و باید با خودکفایی و تقویت تولیدات داخلی به توسعه رسید. اما برخی دیگر هم تحول در وضعیت معیشتی و اقتصاد کشور را منوط به توافق در مذاکرات وین می‌دانند و معتقدند که مذاکره کنندگان باید لغو تحریم‌ها را مدنظر قرار دهند و تمام توجه شان اقتصاد و مردم ایران باشد.